Jaka jest sytuacja uchodźców z Ukrainy w Polsce?

Od początku rosyjskiej agresji na Ukrainę, kraj opuściły miliony uchodźców i uchodźczyń. Większość z nich dotarła do Polski, która wykazała się godną pochwały solidarnością. Jednak pod wieloma względami pomoc Ukraińcom i Ukrainkom spadła na barki zwykłych ludzi, jak choćby w kwestii zakwaterowania czy pomocy bezpośredniej. I chociaż uchodźców i uchodźczyń w Polsce jest coraz mniej – część wyjeżdża na Zachód lub wraca do Ukrainy – to polskie władze nadal stoją przed koniecznością zapewnienia dostępu do edukacji, rynku pracy, służby zdrowia czy mieszkalnictwa setkom tysięcy, a nawet milionom uchodźców i uchodźczyń z Ukrainy. Konieczne jest również zapewnienie im bezpieczeństwa i równego traktowania w Polsce.

Sytuacja, w jakiej znalazły się osoby uciekające z Ukrainy do Polski, jest niezwykle trudna zarówno dla nich samych, jak i dla społeczeństwa przyjmującego. W tym kryzysowym czasie, fundamentalne jest zadbanie, by każdy i każda cieszyła się poszanowaniem swoich praw i wolności.

Amnesty International monitoruje przestrzeganie praw wszystkich, którzy uciekli przed rosyjskim atakiem na Ukrainę. Badamy sytuację uchodźców i uchodźczyń z Ukrainy, raportujemy o nadużyciach oraz nieprawidłowościach i rekomendujemy rozwiązania.

Temat: Uczniowie i uczennice z Ukrainy w polskich szkołach

Prowadzimy kampanię „Szkoła dla wszystkich”, w której chcemy zwrócić uwagę na trudności i nierówne traktowanie, jakie spotykają uczniów i uczennice z doświadczeniem uchodźczym w polskich szkołach. Mówiąc o dzieciach i młodzieży z Ukrainy, pamiętamy także o tych, którzy uciekli z innych państw i mierzą się z podobnymi problemami w polskich szkołach.

Pokażmy nauczycielom i nauczycielkom, że nie są sami i wesprzyjmy ich w wyzwaniu, przed którym stanęli. Wspólnie zawalczmy o systemową edukację antydyskryminacyjną i międzykulturową.

Wreszcie, wezwijmy rząd, żeby podjął skuteczne działania, by dzieci i młodzież z doświadczeniem uchodźczym miała równe szanse w szkole i mogła w pełni korzystać z prawa do edukacji!

Dowiedz się więcej ze strony kampanii i z naszego monitoringu: „Jesteśmy tutaj razem. Uczniowie i uczennice z Ukrainy w polskich szkołach”.

Temat: Sytuacja na granicy

Dzieci wjeżdżają do Polski z Ukrainy, ale władze nie prowadzą oficjalnego rejestru zawierającego informacje, gdzie trafiają. W niektórych przypadkach rodzice wysyłają je do krewnych w Polsce. W jednym przypadku 11-latka podróżowała ze swoim wujkiem, ale wujek został zatrzymany na granicy, więc podróżowała sama

– Irena Dawid-Olczyk, La Strada

Podwójne standardy i dyskryminacja

By jak najlepiej zrozumieć sytuację społeczności romskiej z Ukrainy po przyjeździe do Polski, Amnesty International rozmawiała z romskimi uchodźcami i uchodźczyniami, pracownikami i pracowniczkami organizacji pozarządowych, działających na rzecz Romów i Romek, wolontariuszami i wolontariuszkami oraz koordynatorami/koordynatorkami punktów recepcyjnych.

Cały czas otrzymujemy anonimowe telefony z ośrodków od wolontariuszy, którzy mówią, że te osoby [Romowie] są gorzej traktowani przez innych wolontariuszy. Mówią: lepiej, żebyście ich wzięli, bo tutaj mają przerąbane

– dr Joanna Talewicz, Fundacja w Stronę Dialogu

Innym uchodźcom daje się więcej jedzenia i rzeczy niż Romom, a gdy [wolontariusze] widzą Romów w tych centrach pomocy to najpierw zakładają, że wcale nie są uchodźcami, że po prostu chcą dostać coś za darmo

– Mariia Yarosh, uchodźczyni z Ukrainy, działaczka Stowarzyszenia Salam Lab

Przyjechaliśmy do Przemyśla i nikt nas nie odebrał. Posiedzieliśmy na dworcu, kupiliśmy karty do telefonów. Wolontariusze dają nam mniejszą pomoc, a swoim [białym Ukrainkom] dają dużo

– romska uchodźczyni z Ukrainy.

Przyjechaliśmy tu [do ośrodka recepcyjnego w Nadarzynie], nie chcieli nas wpuścić (…) W końcu nas wpuścili [po kilku godzinach]. Nie powiedzieli dlaczego

– romska uchodźczyni z Ukrainy.

Co robi Amnesty w tej sprawie?

Zapewnienie równego traktowania każdemu uchodźcy i uchodźczyni jest obowiązkiem polskich władz, wynikającym m.in. z Konwencji Genewskiej z 1951 roku. Międzynarodowe traktaty dotyczące praw człowieka zobowiązują również państwa-sygnatariuszy do ochrony ludzi przed przejawami dyskryminacji – nierównym traktowaniem, przemocą i prześladowaniem.

Zaniepokojeni sytuacją romskich uchodźców i uchodźczyń, skierowaliśmy list do polskich władz, w których rekomendujemy, jakie kroki powinny zostać podjęte w zapewnieniu równego traktowania i bezpieczeństwa Romom i Romkom z Ukrainy.

Przeczytaj artykuł naszej badaczki Anny Mikulskiej, by dowiedzieć się jeszcze więcej o wynikach monitoringu – Polska: „Przyjechaliśmy tu, nie chcieli nas wpuścić”. Romowie z Ukrainy traktowani jak niechciani uchodźcy